Benim de “Yeşil Çay” yolculuğum çoğumuzun yaşadığı gibi. Yolum bir şekilde yeşil çay ile hep kesişti. Bazen acı bazen yabani ot tatları aldım. Neden içildiğini sorguladığım çok oldu. “Sağlıklı” diye sürekli diretmelerinin, yeşil çayın faydaları konusunda ısrarcı olmalarının tek nedeni; tadının kötü olması gibi geldi.
Yani tadı güzel değil de; kapat burnunu iç, hiç olmazsa sağlıklı.
Bir süre sonra GONG FU BREWING denilen yöntem ile tanışmamla; yeşil çayı da yeniden keşfetme fırsatı buldum. Yeşil çay hakkında “İlkokulda sınıfın çirkini olan yeşil çay, liseye gelince serpilip güzelleşmiş.” gibi bir hissiyatım var. Tadım yorumlarımı sona saklıyorum.
Başlıklar halinde sizlere mütevazı bir Yeşil Çay Rehberi oluşturmak istiyorum.
Yazı İçeriği
Yeşil Çay Nedir?
Bildiğimiz klasik çay “Camellia Sinensis” isimli bir bitkidir. Bütün çaylar bu bitkiden gelir. Bu söylediğim cümleyi “Bütün peynirlerin sütten yapılması.” gibi düşünün. Sonuçta yüzlerce peynir türü var. Yeşil çay ile siyah çay aslında aynı bitkidir. Çay toplanıp fermantasyon işlemine sokulursa siyah çay, toplanıp işleme sokulmadan kurutulursa yeşil çay olarak adlandırılır.
Aynı bitkinin; yeni çıkan yapraklarından yapılan, gölgedeki yapraklarından yapılan, güneşte gelişmiş yapraklarından yapılan, saplarından yapılan yeşil çaylar Asya’da birbirinden farklı isimlerde olur. Tatları da birbirinden farklıdır. Ülkemizde ise neye yeşil çay dediğimizin bir belirleyicisi yok. Yani yeşil çay bir tür veya cins değil aslında bir işleme yöntemi.
Yeşil Çay Nasıl Seçilir?
Yeşil çay içtiniz ve beğenmediniz işte sorun burada başlıyor. Aslında bizler neyi beğenmediğimizi bilmiyoruz. Kahvede yaşananın benzeri bir sorun çayda da yaşanmakta. Paketlerin üzerinde içindeki çayla ilgili hiçbir bilgi bulamıyorsunuz. Tüm çaylar “EN KALİTELİ” olduğunu iddia ediyor. Neyse ki kalitenin bazı belirleyicileri var.
1- Hangi çay olursa olsun; poşet çay almaktan sakının. Aynı öğütülmüş kahve almak gibi düşünün. İçini görmediğiniz, tipini anlayamadığınız ürünleri tercih etmemeye çalışın. Fark ettiyseniz poşet çaylar hep gramajda daha ucuz olurlar. Bunun nedeni büyük ihtimalle kalite düşüklüğü.
2- Tipi kurumuş yaprağa benzeyen ürünü tercih etmeye çalışın. Yaprağa değil de bitki parçalarına benziyorsa yine kalite düşüklüğünün göstergesi.
İki ayrı marka üzerinden konuyu biraz daha detaylı anlatmaya çalışayım. Bu iki çaydan Lazika Yeşil Çay pahalı, Çaykur ise paketi daha güzel olmasına rağmen çok ucuz.
Çaykur çok iyi bir marka siyah çaylarında da tercih ediyorum. Yeşil çayını yorumlayacak olursak; küçük küçük, birbirinden çok farklı renklerde bitki parçaları, saplar ve yapraklar karışmış bir ürün görüyoruz. Kuru kokusu deniz yosunu gibi. Fiyatının ucuz olması gayet öngörülebilir.
Lazika yeşil çayı inceleyecek olursak, önümüzde kuru yapraklar var. Renkleri de koyulaşmış. Bilmesek siyah çay bile diyebileceğimiz kadar koyular. Demledikçe renkleri açılacaktır. Yaprakları tek tek seçebiliyorsunuz. Bu tarz yapraklarla demleniş çaylar ise kesinlikle çok daha berrak olacaktır.
Bu ürünler markette aynı rafta yan yana dursalar da kalite olarak siyah ve beyaz kadar birbirinden ayrılar. (Lazika yeşil çay önerebileceğim yeşil çaylar arasında.)
Yeşil Çay Nasıl Demlenir?
Çay demlemenin -doğru- bir kuralı yok. Kahve gibi TDS ile ölçülebilecek bir yöntem de değil. Asya’da; daha çok çay yaprağı kullanılıyor, hızlı demlemeler yapıyorlar ve küçük fincanlar demliyorlar. Batıda ise daha az çay yaprağı kullanılır ve daha uzun demlemeler yapılır. Türkiye’de ise çok çay kullanılıp, çok uzun demlemeler yapılır ve dem suyla açılarak içilir.
Benim kullandığım yöntem ise (ben icat etmedim) gramajlı süreli ve demleme ısısını kontrol etmeniz gereken bir demleme çeşidi.
1- Hangi çay olursa olsun, çay yapraklarının açılarak aromalarını bırakabileceği bir demlik seçin. Demlik küçük olunca yapraklar sıkışıyor.
2- Yeşil Çay demlemeleri için; 2-2.5 gram çay. 200 ml su kullanacağız. Su 75 derecede.
3- Demliği sıcak sudan geçirerek ısıtın. Çayı yıkama işlemi yapacağız; demlik içerisine çayı koyun ve üzerine sıcak su dökün. 5 saniye sonra sıcak suyu lavaboya boşaltın. Böylelikle yaprakları yıkadık, açılmaya hazırladık hem de ön ısıtma yaptık artık demlemeye hazırlar.
4- 200 ml suyu yapraklar üzerine dökün, demleme süremiz 2 dakika. 2 dakika sonra çayımız hazır.
5- 200 ml suyla 2. kez demleme yapabilirsiniz. Bu tarz demlemelerde yapraklar 2 kez kullanılabiliyor. Aroma farklılıklarını da gözlemleyebilirsiniz. İlk demlemede tatlılık ön plandayken 2. demlemelerde aroma ön plana geçiyor.
O siyah kuru çay yaprakları demlenirken böyle açılıp kendi rengini alıyor.
Yeşil Çay Nasıl İçilir?
200 ml demlemeleri bence hep ikiye bölüp paylaşın. Geleneksel içilişi; bol bol koklayarak, ufak kulpsuz fincalarda tüketmek.
Yeşil Çayın Tadı Neye Benziyor?
Bu kısmı da kahve tadımı yapıyor gibi düşünün. Bu tarz demlemelerde tabiki de tadı baskın olarak çaya benziyor. Acılık hissetmiyorsunuz. Dilinizin üstünde bir tatlılık kalıyor. Çaykur için çok iç açıcı bir şey söyleyemeyeceğim. Lazika’nın floral hatta şeftali aromasına yakın bir alt tadım notası var.
Yeşil Çay ve Kafein Miktarı
Bitkinin çeşidine, hasat zamanına, işlenme türüne hatta sizin demleme şeklinize göre değişse de yeşil çay içerisinde kafein bulunmakta. Kahvedeki Kafein > Siyah Çay > Yeşil Çay
Yeşil Çay Sağlıklı Mı?
Magazin tarafının dışında bir şey söyleyeyim; Çay aslında iyi bir mineral kaynağı. Mesela yeşil çay taze filizlerden toplanmışsa, bu filizler böcekler kendisini yemesin diye bol miktarda kafein içerir. Yeşil çay olgunlaşmış daha koyu yapraklardan toplanmışsa böcekler sert yaprakları yiyemeyeceği için kafein miktarı azalmış ama bu sefer de mineral miktarı fazlalaşmış olur.
